آرامگاه یعقوب لیث

آرامگاه یعقوب لیث صفاری ، در روستای شاه‌ آباد در ده کیلومتری دزفول ، سمت راست جاده دزفول به شوشتر قرار دارد . در کنار این آرامگاه بازمانده‌های شهر گندی شاپور دیده می‌شود . گنبد بلند مضرس (دندانه دار) سفید رنگ و جلال عمارت بقعه از دور کاملا جلوه‌گر است . در اطراف بقعه ، قبرستان وسیعی است که در آن وجود سنگ قبرهای قدیمی ، نشانگر تاریخ کهن این بنا می‌باشد .

یعقوب لیث «رادمان پسر ماهک سیستانی» یکی از پادشاهان ایران و از دودمان صفاری بود . یعقوب لیث صفار نخستین کسی بود که زبان پارسی را 200 سال پس از ورود اسلام به ایران ، به عنوان زبان رسمی ایران اعلام کرد و پس از آن دیگر کسی حق نداشت در دربار او به زبانی غیر از پارسی سخن بگوید . دکتر محسن ابوالقاسمی در کتاب "تاریخ زبان فارسی" آورده ‌است : در سال 254 هجری ، یعقوب لیث صفار ، دولت مستقل ایران را در شهر زرنج سیستان تاسیس کرد و زبان فارسی دری را زبان رسمی کرد که این رسمیت تاکنون ادامه دارد . 

او کوشش کرد خلافت عباسی را سرنگون کند و حتی تا نزدیکی بغداد نیز پیش رفت ، ولی روزگار به او امان نداد و در ماه شوال 265 هـ.ق به بیماری قولنج مبتلا و در سرانجام در گندی شاپور درگذشت . بنا به اظهار مردم محلی حدود 20 الی 25  سال قبل کتیبه‌ای بر روی دیوار گنبد به خط عربی قدیم وجود داشته و در آن اسم یقعوب لیث سردار بزرگ و نخستین شهریار ایرانی (پس از اسلام) به روشنی نوشته شده بود . 

آرامگاه یعقوب لیث صفاری وضعیت مناسبی ندارد و در ضریح آهنی مقبره آن از چوب صندوق میوه برای اتصال بخشهای مختلف استفاده شده و روی آجرها و دیوار قدیمی آرامگاه نیز میخهایی زنگ زده و تار عنکبوت جلب توجه می‌کند . بنای آرامگاه از یک ورودی برخوردار است و سطح داخلی آرامگاه را از سطح بیرونی آن جدا می‌کند . سازه اصلی بنا خشت خام است و نقوش برجسته و ملات گچ و خاک دارد .