شهر سوخته

شهر سوخته نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل - زاهدان در شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده ‌است . شهر مزبور در روی آبرفت های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود . دورهٔ بنای این شهر بزرگ با دوره برنز تمدن جیرفت مقارن است و ایرانیان در حدود 6000 سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده‌اند . گفته می‌شود ، شهر سوخته پیشرفته‌ترین شهر جهان قدیم بوده ‌است و حتی بسیار پیشرفته‌تر از دولت شهر کرت که سینوهه در کتاب خود از آن یاد کرده ‌است .
به اعتقاد برخی باستان ‌شناسان اگر بخواهیم به معنای کامل و دقیق شهر سوخته توجه کنیم ، این شهر را باید یکی از قدیمی‌ترین شهرهای دنیا دانست ، چرا که معدود شهرهائی پیش از آن ، از نظر امکانات و اصول شهرنشینی با آن قابل مقایسه هستند . شهر سوخته یکی از آثار تاریخی و باستانی عصر برنز منطقه جیرفت در استان سیستان و بلوچستان در ایران ، به شمار می‌آید . شهر در ساحل رودخانه هیرمند و دریاچه هامون زمان خود و کنار جاده کنونی زاهدان - زابل بنا شده بوده ‌است . کلنل بیت ، یکی از ماموران نظامی بریتانیا از نخستین کسانی است که در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره کرده و نخستین کسی است که در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و آثار باقیمانده از آتش سوزی را در آن دیده ‌است .
پس از او سر اورل اشتین با بازدید از این محوطه در 1937 ، اطلاعات سودمندی در خصوص این محوطه بیان کرده . سپس شهر سوخته توسط باستان‌ شناسان ایتالیایی به سرپرستی مارتیسو توزی از سال 1346 تا 1357 مورد بررسی و کاوش قرار گرفته ‌است . پس از آن سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان تا به امروز مسئولیت کاوشگری در این بخش از سیستان و بلوچستان را به عهده دارد . طی کاوش‌های به‌ عمل آمده توسط باستان شناسان ، برخی از مردم شهر سوخته را با لباس و پارچه کفنی دفن می‌کرده‌اند .
در تعدادی از قبرها ، آثار پارچه در روی بدن اجساد مردگان دیده می‌شود . پارچه‌ها به سه شکل گوناگون در گورها دیده می‌شود : به صورت کفن ، که مرده‌ها را در آن می‌پیچیده‌اند ؛ به شکل لباس زیر انداز و رو انداز ؛ کف گور فرش شده و مرده را با لباس در آن می‌گذاشتند . اشیاء سفالی اصلی‌ترین موادی هستند که تقریباً در همه گورها وجود دارند در کنار این دسته از اشیاء ، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ ، چوب ، و پارچه در قبور دیده می‌شود .