پل ورسک

پل ورسک از بزرگ‌ترین پل‌های راه آهن سراسری ایران است که در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سوادکوه در استان مازندران قرار دارد . این پل که از شاهکارهای مهندسی به حساب می‌آید در سال 1315 بازگشایی شد . پل ورسک که راه‌آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می‌كند در ارتفاع 110متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد . پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می‌شود که در مهر ماه 1356 با شماره 1534 ثبت آثار ملی شده است . ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و اتریشی با تضمین 70 ساله احداث شد .
این پل در دوران جنگ جهانی دوم توسط چرچیل ، نخست‌ وزیر وقت انگلیس پل پیروزی لقب گرفت . همچنین در 23 تیر ماه 1324  بنابر پیشنهاد وزارت راه ، پل ورسک بنام پل پیروزی نامیده شد . این پل فقط مخصوص عبور قطار است و در حال حاضر قطارهای مسافری تهران - ساری و تهران - گرگان پس از گذشت بیش از 70 سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می‌گذرند . همچنین قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن عبور می‌کنند . امروزه پل ورسك علاوه بر اهميت ويژه در صنعت حمل و نقل ، از جاذبه های سياحتی ایران نيز محسوب می‌گردد .
نام پل ورسک در كتاب ركورد گينس ، در بخش پل‌های با ارتفاع بيش از 61 متر به ثبت رسيده است . نام ورسک از قریه ورسک گرفته شده است که در مجاورت محل ساخت پل قرار داشته و در آن زمان در حدود 20 خانوار در آن ساکن بوده‌اند . پس از چند سال از احداث پل ساكنان اين روستا به ورسك امروزی كه آن زمان به عباس‌آباد معروف بود ، آمدند و امروز اين روستا به نام ورسك عباس آباد معروف شده است . ورسك به‌ دليل وجود درختچه‌های ورس كه در قسمت پشت پل به‌ طور انبوه وجود دارد ، به اين نام معروف شده است .
بنابر روایتی دیگر ورسک از نام مهندسی به‌ نام شژووسك اهل بوهم گرفته شده که در ساخت این پل شرکت داشته است و چون در فارسی این حرف چکی وجود ندارد و تلفظ آن کلمه برای بسیاری سخت بود ، بدین نام مشهور گشته است . این پل در درّهٔ ورسک در روستای ورسک در شهرستان سوادکوه ، واقع در 85 کیلومتری قائمشهر و 180 کیلومتری تهران ، در محور فیروزکوه و در مسیر راه آهن شمال قرار دارد . این پل دو کوه عظیم و سخت‌گذر عباس‌آباد را به یکدیگر اتصال می‌دهد . روستای ورسک در محدوده کوهستانی استقرار يافته و از سطح دريا 2140 متر ارتفاع دارد .
پل ورسک که راه ارتباطی راه‌آهن سراسری شمال جنوب می‌باشد با ابزار آلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده است . این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است . به بیان دیگر این بنا از ملات غیرمسلح ساخته شده است . از شگفتی‌های ساخت این پل عدم استفاده از هیچ سازه فلزی در ساخت آن است . برای ساخت این پل ابتدا دو پایه بتنی در دو طرف کوه ایجاد شد و به هم متصل گردید و سپس دال قوسی روی آن اجرا گردید و سپس نمای آجری روی آن اجرا شد .
بعلت احتمال طغیان رودخانه ورسک مهندسان تصمیم گرفتند با احداث تونلی در زير رودخانه ورسك ، ترن را از طغيان محافظت كنند و سپس با چرخش در مسير و صعود به ميزان صد متر ، ترن روي پل راه‌آهن ورسك قرار گيرد . حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی اصلی و 110 متر ارتفاع از ته دره است ، جمعاً 4500 مترمکعب است . طول کلی پل 86 متر است . هزینه ساخت آن در آن زمان ، بالغ بر 2 میلیون و 600 هزار ریال بوده است . برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی بر استفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده ، به تصویب رسید .